Ата-ана-ең үлкен құрметке лайық жандар. Ата-анаға ізеттілік танытпаған, құрметтемеген адам Жаратушыға қарсы шыққан болып саналады, өйткені оларға жәбір-жапа көрсетіп, әбіржітіп-ренжіткендер ерте ме, кеш пе, өздері де солардың кебін киетіні анық. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) «Ата-анаға жақсылық жасау намаздан, оразадан, қажылықтан, умрадан және Алла жолында жиһад етуден артық», деген. Алла-Тағала ата-анаға жақсылық жасаудың маңыздығын білдіріп, былай бұйырған: «Раббың тек өзіңе ғибадат етушілеріңді және ата-анаға жақсылық жасауларыңды қатаң түрде әмір етті» (Исра сүресі, 23 аят).
Сөзсіз, бала ата-анасының алдындағы парызын орындап, оларға құрмет көрсетуі тиіс Ата-ана да өз кезінде, әрине баласының тән саулығын ғана ойламай, оның рухани саулығына үлкен мән беруі қажет. Ата-ананың қадірін білмей, беттен алып, төске шапқан кей балалар — баласының рухани дамуын ескере қоймаған ата-ана «күшімен» тәрбиеленгендер болуы да ғажап емес…
Қасиетті Құран-кәрімде ата-анасының жүзіне сүйіспеншілікпен және мейіріммен қараған адам үшін Алла қабыл болған қажылық сауабын жазады,-деген сөздер бар. Алайда осындай мейірім мен сүйіспеншілікпен қарайтын баланың негізін қалаушы, ата-ананың өзі! Не ексең, соны орасың дейді дана халқымыз. Бала тәрбиесі мен ата-ана рөлі-бұл бір өзі жеке қарастырылатын (тақырып)… мәселе
Осы бір тіршілік әлемінің бастауы да, арқауы да Әйел-ана ақысы әке ақысынан әлдеқайда көп, сондықтан да ең әуелі анаға жақсылық жасау парыз. Өйткені қоғам жанұядан құралатын болса, жанұяның негізі-ана. Ананы жанұяның ғана тәрбиешісі емес, қоғамның да тәрбиешісі деп қарау керек. Анаға қатысты Пайғамбарымыздан қалған мынадай ғибратты әңгіме бар: Алқамә деген Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) көзі тірісінде құлшылыққа жан-тәнімен берілген, садақаны көп үлестіретін өте ізетті иманды жас жігіт болған екен.
Бір күні аяқ астынан Алқамә төсек тартып ауырып жатып қалады. Ауру меңдеп, халі нашарлап, бірақ тілі куәлік сөзге келмей күрмеліп қалады. Оның қатты қиналғанын көрген сахабалар пайғамбарымызға жүгіріп, мән-жайдан хабардар етті. Пайғамбар болса дереу әлгі жігіттің анасын шақырып, ұлына реніші бар-жоғын сұратты. Шешесінің реніші бар екенін естіп, Пайғамбар (с.ғ.с.): «Анасының реніші баласының тілін күрмеп тұр екен. Қане, отын жинаңдар, Алқамәны тірідей отқа жағамыз»,-деп бұйырады. Ал анасы жанұшырып: «Қажеті жоқ. Баламды жаға көрмеңіз,-деп жалынады ал Пайғамбар (с.ғ.с.) салихалы түрде: Алла Тағаланың о дүниедегі азабы балаңыздың қазіргі азабынан да қатты болмақ. Егер Алла ұлыңызға разы болсын десеңіз, сіз де ананың ақ сүтіңізді кешіп, ұлыңызға бар өкпе-ренішіңізді қойып, онымен ризалықпен қоштасыңыз»-дейді. Ана байғұс разылығын айтып, кешіргенде, ұлының тілі кәлимаға келіп, өмірден озған екен.
Ата-бабаларымыз «әйелдің қолындағы ине, жауынгердің қолындағы найза сияқты» дейді. Арлы, тәрбиелі, әрі өз ошағына берік әйелдің үйі-Жәннәттың бір борышындай болмақ. Ислам діні әйелді, ананы сыйлауға үйретуде маңызды роль атқарып келе жатырған хақ дін. Қасиетті Құранымызда ана жылуы мен дәруменге бай ана сүтінің құнарлығын турасында айқын жазылған. Ия, аналар адамды бесігінен бастап баулиды…
Өмірдің іргетасы солардың қолдарымен қаланады. Исламдағы текті әйел-аналар Хадиша анамыздың, Айша анамыздың, хазіреті Фатиманың өмір-жолдары тәрбие-тағылымы мол өшпес мұра. Алайда мұндай тәрбиеге қол жеткізуі үшін мұсылманның ең алдымен жар таңдағанда адаспағаны абзал. Лұқман Хакім ұлына былай өсиет екен: «Ей, ұлым! Дүниеде ең бірінші өзіңе салиха әйел және салих діндар дос тап. Ол әйелдің қасына барғанда рахаттанарсың, досыңның қасында да рахаттанарсың. Бұлардың қасынан тек сауап табасың». Ал, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) «Кімде кім бір әйелге малы мен әдемілігі үшін үйленсе, ол оның малынан да, әдемілігінен де құр қалады. Ал кімде-кім діні үшін үйленсе Алла Тағала оны әрі малмен, әрі әдемілікпен ырзықтандырады»-деген. Сондықтан да сабырлы да, қанағатшыл әйел, бұл тәрбиелі де салихалы ұрпақ, ал салихалы ұрпақ Ата-ананы қадір тұта білетін, құрметке бөлейтін өнегелі де, үлгілі құл болмақ. Ал мұның бәрі, сайып келгенде, біле білсек, сүттей ұйыған жанұя, ынтымағы жарасқан қоғам.
Қажымұқан Ғилманов,
Мұхаммед-Ғариф Түлбаев атындағы
Орал қалалық мешітінің бас имамы
