Адам өмірі үшін су ауамен қатар өмір мен денсаулықты сақтауда маңызды орындардың бірін алады. Адам ағзасының (кез-келген тірі организм сияқты) 70% — дан астамы судан тұрады, онсыз өте қысқа уақыт өмір сүре алады. Су барлық тіршілік иелеріне-жануарларға, құстарға, өсімдіктерге және тіпті микроорганизмдерге қажет. Су болмаса жерде тіршілік болмайды. Суда өмір сүретін балықтарды қоспағанда, сусыз өсімдіктер өспейді, ауылшаруашылық жануарлары, құстарөмір сүрмейді. Сусыз адам өміріне қажетті азық-түлік те болмайды, сондай-ақ су тамақ өнімдерін өндіру құралы ретінде де қажет.
Жер бетінде атмосфера сияқты көп мөлшерде су бар және су жердің көп бөлігін алып жатыр. Бірақ ауыз суға жарамды су көп емес (мұхиттар мен теңіздердегі су құрамында көп мөлшерде тұз бар және оны тұзсыздандырмай ішу мүмкін емес, тұщыландыру өте қымбат іс) және ол жер шарында біркелкі бөлінбеген. Бағымызға орай, Қазақстан аумағында тұщы судың жеткілікті қоры бар (ішуге жарамды).
Су дененің қалыпты жұмыс істеуі үшін қажет.Өйткені ол жасушаларға оттегі мен қоректік заттарды жеткізеді, тағамды энергияға айналдыруға, ағзамыздан токсиндер мен қалдықтарды кетіруге мүмкіндік береді, дене температурасын реттеуге қатысады.
Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Тоқаев өзінің жыл сайынғы Қазақстан халқына Жолдауында қоршаған ортаның адамға әсер етуінің маңыздылығын және экологиялық мәселелерге үлкен назар аудару қажеттілігін ерекше атап өтті.
Өз Жолдауында Президентіміз климаттық дағдарысқа байланыстыжыл сайын экономикамызбен адам денсаулығына кері әсерін тигізетін су тасқыны, құрғақшылық, инфрақұрылымның бұзылуы, жазатайым оқиғалар, табиғи өрттер, жылу толқындары, ауаның ластануы сияқты қауіпті құбылыстардыңкөбейіп бара жатқанын және олар өлім-жітімге дейінгі жағдайларға әкеп соқтыратынын ескеруіміз қажеттігін баса айтты. Адамзат климатты өзгертеді, ал климаттық апаттар біздің өмірімізді өзгертеді.
Батыс Қазақстан облысы тұрғындарын ауыз сумен және ауыл шаруашылығында сумен қамтамасыз ету — облыс басшылығыныңүлкен кеңестерде жиі қаралатын негізгі мәселесі.
Ағымдағы жылдың қараша айында облыс әкімі Ғали Есқалиевтің төрағалығымен облыс орталығының сумен қамтамасыз етілуі және суды бұру мәселелері талқыланды. Облыс әкімі проблемалық міндеттерді шешу және нақты жоспар дайындау жөніндегі нақты ұсыныстардың орындалуы туралы Орал қаласының әкімдігі мен «Батыс су арнасы» ЖШС-нің есебін тыңдады.
«Медет(Опора)» қоғамдық қоры бұл міндеттерді іске асыруға облыс тұрғындары да атсалысуы тиіс, су келу жолының ақауларын дер кезінде жойып, суды үнемді пайдалануы, жеке меншіктегісуды жеткізу құрылғыларына техникалық жөндеу жүргізуі тиіс деп есептейді.
Басты міндеті облыстың белсенді азаматтарынтарта отырып, жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту процестерін жандандыру болып табылатын «Медет (тірек)» қоғамдық қоры қоғамның өзекті мәселелерін зерделеу және шешуге жәрдемдесу мақсатында эпизоотияға қарсы (Ковид-19) кезең жағдайындакелесідей жұмыстарды жалғастыру қажет деп санайды:
-ТҮКШ саласын реформалау және ПИК-ті МИҚ-қа(мүлік иелері қоғамы) трансформациялау және туындайтын проблемалар, оның ішінде сумен қамтамасыз ету проблемалары бар тұрғындар үшін әзірленген сауалнама-сауалдарды қала тұрғындарының назарына жеткізу және жауаптар алу;
— қоғам белсенділерінің, мемлекеттік құрылым қызметкерлерінің, еріктілердің және т.б қатысуымен Орал қаласының көп пәтерлі үйлері мен жеке сектор тұрғындарының пәтерлерін аралау мен сауалнамаларын ұйымдастыруды жалғастыру, бұл ретте пандемиямен күрес жөнінде халықтың пікіріне, олардың бірінші кезекте қажетті азық-түлікпен, сумен қамтамасыз етілуіне және осы мәселелерді шешу бойынша олардың тілектерінебаса назар аудару қажет.
— қазіргі уақытта халықтың наразылығының себептерін анықтау, оларды жою бойыншатиісті органдарға ұсыныстар енгізу мақсатындажүргізілген сауалнамалардың нәтижелері зерделенуде және талдануда.
Қоғамдық қорменауылдағы жеке қосалқы шаруашылықтарға (жеке қосалқы шаруашылықтарға) жәрдемдесу, ауыл жастары арасындағы жұмыссыздықты азайту, кооперативтік қозғалысты дамыту жөнінде практикалық ұсынымдар әзірленіп, өңірдің экологиялық проблемалары зерделеніп, олардың шешімдері әзірленіп жатыр.
Облыс халқының сумен қамтамасыз етілуіне байланысты мәселелердің атүсті қаралуыкелесідей негізгі проблемаларды көрсетіп берді:
— оңтүстік аудандарда ауыл шаруашылығы қызметкерлері үшін судың жетіспеушілігі (вегетациялық кезеңде суармалы судың жеткіліксіздігі).
— ауыз судың тиімсіз пайдаланылуы.
— су қорғау аймақтарындағы су көздерінің ластануы.
-экологиялық жағдайдың көршілес мемлекеттердің (РФ) су саясатына тәуелділігі, су ресурстарын ысырапсыз пайдалану нәтижесінде су объектілерінің сарқылуы.
Облыс экономикасы үшін су шаруашылығы инфрақұрылымының тозуы, білікті кадрлардың жетіспеушілігі, тасқын су мен су тасқынынан жеткіліксіз қорғалуы үлкен проблема болып отыр.
Маңызды проблемалардың бірін қоғамдық қор арналар мен жағалаулардың тұтыну заттарыныңқалдықтарыменқоқыстануынан,көп жағдайда лас қалдықтардыңөзенге ағызылуынан көреді.Бітеліп қалған бұлақтарды тазарту жұмыстары жеткіліксіз деңгейде жүргізіліп жатыр деп ойлаймыз.
Облыстағы судың дабылды жағдайын, су қорының жыл санап азайып бара жатқанын, су ресурстарын қорғау қажеттігін нақты мысалдармен облыс халқының назарына салуымыз қажет. Өйткені су – тіршіліктің көзі.
А.Дәулетжанов,
«Батыс Қазақстан облысының ауыл шаруашығы қызметкерлерінің кәсіподағы»ҚБ төрағасы, «Медет (опора)» жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту» қоғамдық қорының басшысы
